poniedziałek, 8 listopada 2010

O orzekaniu o niepełnosprawności słów kilka...


Obecna  katastrofalna sytuacja  PFRON  oraz  brak środków na rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych ( spowodowany  zwiększonym  ich wypływem do pracodawców zatrudniających osoby
z orzeczeniami o stopniu niepełnosprawności ) w dużej mierze  jest spowodowana   stanem  polskiego  systemu  orzekania o  niepełnosprawności.  Właściwie  jest on źródłem głównej  patologii.
Polski system orzecznictwa nie  opiera się  na  koncepcji i założeniach Międzynarodowej Klasyfikacji  Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). ICF  umożliwia zweryfikowanie podejścia do niepełnosprawności.  ICF  zakłada  nie tyle ocenę  uszczerbku zdrowia (np. brak nóg  po amputacji), co ocenę ograniczeń w pełnieniu różnych ról  społecznych (życie rodzinne, nauka, praca), wynikających
z tego uszczerbku (W jakim stopniu   brak nóg utrudnia  życie rodzinne?  W jakim stopniu  brak nóg utrudnia pracę np.  w zawodzie księgowego ?).
Celem pracy orzeczników winna być  ocena  ograniczeń  (wynikających z konkretnych stanów zdrowotnych) w pełnieniu  konkretnych, różnych ról społecznych.
Orzecznik powinien koncentrować się na ujawnianiu i podkreślaniu  istniejących u  człowieka  - pomimo  uszczerbku na zdrowiu - możliwości.  Wtedy osoba niepełnosprawna jest traktowana  podmiotowo . Taki sposób myślenia  powinien leżeć  u podstaw   aktywizacji  zawodowej osób niepełnosprawnych.
Tymczasem  nasz system  nastawiony jest na podkreślanie   i  często wyolbrzymianie  uszczerbku na zdrowiu  (deficyty struktur ciała i jego funkcji) w celu  uzyskania  orzeczenia o możliwie jak najcięższym stopniu niepełnosprawności, a co za tym idzie  różnorodnych świadczeń i jak największego dofinansowania   do wynagrodzenia płaconego pracodawcy osoby niepełnosprawnej. Ma to stanowić zachętę dla pracodawców  do zwiększenia zatrudniania osób niepełnosprawnych.
W tym systemie osoba niepełnosprawna jest traktowana przedmiotowo . Czy to jest rzeczywista aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych?
Konieczne jest wyraźne rozróżnienie między  niepełnosprawnością  jako niezdolnością do samodzielnego funkcjonowania  a  niesprawnością jako ograniczeniem w obszarze aktywności zawodowej  - zatem  musi nastąpić rozdzielenie  orzekania dla potrzeb świadczeń (ulg i uprawnień) oraz zatrudnienia.
W obu przypadkach   powinny być stosowane  odrębne kryteria  orzekania o stopniu niepełnosprawności.
Księgowy  po amputacji nóg  kwalifikuje się do korzystania z ulg i uprawnień : karta parkingowa, pomoc osoby drugiej w niektórych czynnościach życia codziennego, dofinansowanie do zakupu wózka, samochodu, sprzętu rehabilitacyjnego, etc. (znaczny stopień niepełnosprawności).
Pracodawca księgowego  po amputacji nóg  nie kwalifikuje się do comiesięcznego, dożywotnio  wypłacanego  dofinansowania do wynagrodzenia  księgowego ( ten sam  znaczny stopień  niepełnosprawności mylnie sugeruje  ograniczenia tej osoby w wykonywaniu czynności zawodowych – pracy księgowego nie ogranicza brak nóg).
W  orzecznictwie konieczna jest standaryzacja zasad  i kryteriów  (medyczne, a szczególnie pozamedyczne kryteria  oceny – precyzyjne skale pomiaru oparte na ICF), której  polski system nie posiada.
Brak standaryzacji  opartej na ICF jest   polem dla  uznaniowości w orzekaniu.
Podsumowując można stwierdzić , że osoby posiadające stopień niepełnosprawności  w Polsce 
w ogromnej większości    poddane orzekaniu   według  modelu biomedycznego  niepełnosprawności, a nie modelu biopsychospołecznego. Zatem  ich orzeczenie  koncentruje się na stwierdzeniu  medycznego uszczerbku na zdrowiu   i  może służyć  określeniu potrzeb  w zakresie kompensacji: świadczeń (
ulg i uprawnień).  Brak standaryzowanej oceny ograniczenia  możliwości zatrudnienia na konkretnym stanowisku pracy , w konkretnym zawodzie  zmniejsza przydatność tych orzeczeń do celów zatrudnienia.
W związku z tym system  kierowania środków  do pracodawców  w postaci dofinansowania do zatrudnienia   osób  opierający się na tak wadliwym orzekaniu  jest  nieuprawniony.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz